DEVAM: 179- GECE
NAMAZINDAKİ KIRAAT HAKKINDA GELEN HADISLER BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
إسماعيل بْن
علية، عَن برد
بْن سنان، عَن
عبادة بْن
نسي، عَن غضيف
بْن الحارث؛
قَالَ: - أتيت
عائشة فقلت:
أكان رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ
يجهر بالقرآن
أو يخافت به؟
قالت: ربما
جهر وربما
خافت. قلت:
اللَّه أكبر،
الحمد للّه
الذي جعل في
هذا الأمر
سعة.
Ğudayf bin el-Haris (r.a.)'den; şöyle demiştir: Ben
Aişe (r.anha)'nın yanına giderek:
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) (gece namazında) Kur'an'ı açık mı gizli mi okurdu? diye sordum.
Dedi ki:
Bazen açık, bazen
gizli okurdu. Ben: Allahu Ekber. Bu din'e genişlik bahşeden Allah Teala'ya hamd
olsun, dedim.
AÇIKLAMA: Huzeyfe (r.a.)'ın hadisini Müslim uzun bir metin
halinde rivayet etmiştir. Oradaki rivayette "gece namazı" kaydı
mevcuttur. Hadis; Nebi (s.a.v.)'in gece namazında Kur'an'ı açıktan okuduğuna
delalet eder. Ayrıca rahmet-i İlahiden bahseden bir ayet okunduğu zaman
Allah'tan rahmet dilemenin, ilahi azabtan bahseden bir ayet okunduğu zaman
azabtan Allah'a sığınmanın ve Allah Teala'nın noksanlıklardan pak olduğundan
bahseden bir ayet okunduğu zaman Allah'ı tesbih etmenin müstahablığına delalet
eder.
Nevevi: Hadis,
bunların her okuyucu için müstahab olduğuna delalet eder. Yani ister namazda,
ister namaz dışında okunsun. Bizim mezhebimize göre imam, imam'a uyan ve kendi
kendine namaz kılanın bunları okumalarının müstahablığıdır.
Ebu Leyla
(r.a.)'ın hadisi de gece namazında Kur'an'ın açık sesle okunmasının meşruluğuna
delalet eder. Keza azabtan bahsedilen bir ayet okunduğu zaman Allah'a
sığınmanın meşruluğu hükmü de bu hadisten çıkarılır.
Bu hadiste
geçen 'Veyl' kelimesi: 'Helak olmak, azap, cehennem'in bir deresi, yazıklar
olsun, vay haline' gibi değişik manalara gelir. Burada, mezkur manaların hepsi
düşünülebilir.
Katade
(r.a.)'ın hadisini Buhari, Tirmizi, Ebu Davud ve Beyhaki de rivayet
etmişlerdir.
Sindi şöyle
der: 'Med: Sesi uzatmaktır. Kasır ise sesi kısaltmaktır. Med gizli ve açık tüm
namazlardaki kıraatta meşru olduğu için bu hadis, gece namazında kıraatın
açıktan olduğuna delil olmaz. Evet, hatıra ilk gelen şey açık sesle uzatmaktır.
Buna bakılırsa hadis delil olmuş olur ve dolayısıyla gece namazında açıktan
okunduğuna delil olur. Bunu bütün namazlar için düşünmek yanlıştır. Çünkü
gündüz namazlarındaki kıraat gizli olduğu halde bunda da med yapmak meşrudur.
Müellif bu
hadisi burada zikrettiğine göre böyle yorum yapmış kanısındayım.'
EI-Menhel
yazarı da: 'Yani Nebi (s.a.v.) uzatmaya elverişli harfleri uzatırdı. Arkasında
'Elif' veya 'Vav' yahut 'Ya' bulunan 'Nuhiha' kelimesinde olduğu gibi harfler
uzatılır. (Bilindiği gibi elif'ten önceki harfin harekesi üstün, vav'dan önceki
harfin harekesi ötre ve Ya'dan önceki harfin harekesi esre olduğu takdirde med
durumu olur.) Med'din çeşitleri bulunur. Bunun tafsilatı kıraat ilmine ait
kitabIardadır
Kıraattaki
med'din hikmeti, okunan ayetlerin manasını düşünmeye, tefekkür etmeye ve nasihatlanmaya
fırsat vermektir.' der.
Bu hadis de
daha önceki hadislerden çıkarılan açıktan okuma hükmünden başka kıraatta usulü
dairesinde med yapmanın meşruluğuna delalet eder.
Aişe
(r.anha)'nın hadisini Tirmizi de rivayet etmiştir. Bu hadis de gece namazında
açık sesle ve gizli olarak Kur'an okumanın meşruluğuna delalet eder.
EI-Menhel
yazarının naklen beyanına göre Tıybi şöyle demiştir:
'Gece namazında
açık sesle ve gizli olarak Kur'an okumanın faziletine ait eserler gelmiştir.
Bazı eserlere göre gizli okumak faziletlidir. Diğer bazı eserlere göre açıktan
okumak faziletlidir. Bu iki tür eserlerin arasını bulup cem etmek için şöyle
denir: Gösteriş ve riyadan korkanlar için gizli, korkmayanlar için açıktan
okumak efdaldır. Ancak açıktan okuyanın namaz kılan veya uyuyan veya başka
durumda olan her hangi bir kimseye eziyet etmemesi şarttır. Bu şart dairesinde
açık sesle okumanın efdal olmasının hikmeti, şudur:
Açıktan
okununca, okuyucunun kalbi uyanır, derlenip toparlamr, uykusu kaçar, başkasının
dinlemesine, zevk almasına, bir şeyler öğrenmesine ve ibadete teşvik edilmesine
yardımcı olmuş olur. Artık bu mülahazalar olunca açık sesle okumak efdal olur.